ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN NGỮ VĂN LỚP 9 - H.KÌ I - NĂM HỌC 2011-2012

I PHẦN TIẾNG VIỆT

1 Kể tên các phương châm hội thoại đã học . Để hội thoại đem lại hiệu quả người tham gia hội thoại cần lưu ý điều gì?

2Thế nào là cách dẫn trực tiếp ? thế nào là cách dẫn gián tiếp?

1        Nêu các phương thức phát triển nghĩa của từ . Cho ví dụ minh họa.

2        Thuật ngữ là gì? Cho ví dụ. Nêu đặc điểm của thuật ngữ.

3        Làm thế nào để trau dồi vốn từ ?

4        Tổng kết từ vựng ( từ đơn, từ phức từ đòng nghĩa , các phép tu từ từ vựng ...............)

·        BÀI TẬP

1. Trong các lời thoại sau , lời thoại nào không tuân thủ phương châm hội thoại. Đó là phương châm hội thoai nào ? Vì sao?

           Người con đang học môn địa lí , hỏi bố:

      - Bố ơi ngọn núi nào cao nhất thế giới hả bô?

           Người bố dng mải đọc báo trả lời

       -Núi nào mà không nhìn thấy ngọn là núi cao nhất.

                                                     (Truyện cười dân gian Việt Nam)

2.  Đọc các ví dụ sau và chú ý các từ in đậm

a   Em ạ ! Cu ba ngọt lịm đường

   Mía xanh đồng bãi biếc đồi nương

   Cam ngon xoài ngọt vàng nông trại

   Ong lạc đường ,hoa rộn bốn phương

                                                 ( Tố Hữu - Từ Cu ba)

b Anh đà có vợ hay chưa ?

  Mà anh ăn nói gió đưa ngọt ngào.

c Con dao này cắt rất ngọt .

 Trong các từ ngọt trên từ ngọt nào dùng theo nghĩa gốc , từ ngọt nào dùng theo nghĩa chuyển? Chuyển nghĩa theo phương thức chuyển nghĩa nào?

3 Haỹ lấy ví dụ để chứng minh các từ chân , năm , xuân là những từ nhiều nghĩa.

4. Trong các ví dụ sau có sử dụng biện pháp tu từ gì? Phân tích ý nghĩa của biện pháp tu từ đó.

 a Ông Trời nổi lửa đằng đông

    Bà Sân vấn chiếc khăn hồng đẹp thay

                                                            ( Trần Đăng Khoa)

  b Đên đây mận mới hỏi đào

  Vườn hồng có lối ai vào hay chưa

       Mận hỏi thì đào xin thưa

  Vườn hồng có lối nhưng chưa ai vào.

5 Tìm từ láy có trong doạn thơ sau:

            Nao nao dòng nước uống quanh

     Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắt ngang .

            Sè sè nấm đất bên đường

     Rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh.

                                            ( Nguyễn Du - Truyện Kiều)

6. Viết đoạn văn trích dẫn ý kiến sau theo hai cách , dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp

“ Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt chính là giữ gìn và phát huy lòng yêu nước của toàn dân ta”

                                                 ( Nguyễn Lương Ngọc )

8Tìm từ có nghĩa khái quát của các từ sau;

a Sáng , trưa ,chiều, tối ,ngày , đêm.

b Giận , hờn , thương , yêu , ghét.

c Hi sinh , từ trần , hạ thế , bỏ mạng.

II PHẦN VĂN HỌC:

1 Tóm tắt các văn bản: Chuyện người con gái nam Xương , Làng , Chiếc lược ngà, Lặng lẽ Sa pa, Truyện kiều.......

2 Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của Truyện Kiều.

3 Cảm nhận của em về khổ thơ sau ;

           Đêm nay rừng hoang sương muối

            Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới

            Đầu súng trăng treo.  

                                           ( Đồng chí - Chính Hữu)

* Gợi ý :

Ba câu thơ dựng lên bức tranh đẹp về tình đồng chí, ba hình ảnh người lính , khẩu súng ,vầng trăng trong cảnh rừng hoang sương muối trong đêm phục kích chờ giặc.

Đầu súng trăng treo- hình ảnh vùa thực vừa lãng mạn .Đó là vẻ đẹp hài hòa giữa tâm hồn chiến sĩ- thi sĩ.

4 Cảm nhận của em về khổ thơ cuối trong bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy.

* Gợi ý

  Chú ý phân tích ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh : ánh trăngtronf vành vạnh, ánh trăng im phăng phắt .

    Phân tích cái giật mình của nhà thơ khi nhìn trăng

5 Bi kịch và vẻ đẹp của người phụ nữ qua Chuyện người con gái Nam Xương và các đoạn trích từ Truyện Kiều.

* Gợi ý :

Vẻ đẹp tài sắc vẹn toàn .

Vẻ dẹp trong tâm hồn.

 Bi kịch: Là nạn nhân của xã hội phong kiến .

   Tình yêu tan vỡ

   Bị chà đạp lên nhân phẩm .....

6Nêu ý nghĩa khái quát và sâu sắc của bài thơ Ánh trăng.

7Baif thơ Bếp lửa, sâu hơn ý nghĩa nói về bà, tình bà cháu , còn có ý nghĩa gì?

8Neeu tình huống truyện bất ngờ đặc sắc trong truyện Làng, Lặng lẽ Sa pa, Chiếc lược ngà.

III PHẦN TẬP LÀM VĂN:

1 Sử dụng yếu tố miêu tả và một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.

2 Yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự.

3 Yếu tố đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâm và nghị luận  trong văn bản tự sự .

Đề1: Giới thiệu một lễ hội ở quê em.

·        Gợi ý: Đó là lễ hội gì ? Diễn ra vào thời gian nào?

·        Lễ hội diễn ra như thế nào ?

·         Ý nghĩa của lễ hội

Đề2:  Kể về kỉ niệm sâu sắc của em với người bạn thân .

          Gợi ý  : Phải là kỉ niệm sâu sắc , đáng nhớ , liên quan đến  tình bạn                  ,           người bạn thân .

            Kỉ niệm phải chân thực , kể lai tỉ mỉ như một tình huống truyện           hấp dẫn.

           Rút ra bài học nhẹ nhàng nhưng sâu sắc , qua câu chuyện thêm quí  trong tình bạn trong cuộc sống.

Đề 3:  Kể về kỉ niệm đáng nhớ giữa mình và thầy cô giáo cũ.

·        Gợi ý : Đó là kỉ niệm gì ? Thời gian? Diễn biến?

·        Tại sao lại đáng nhớ?

·        Bài học về tình cảm , đạo lí .

·         Vai trò của đạo lí thầy trò trong cuộc sống